Ελεγκτές της ΕΕ: η οικονομική αποδοτικότητα των κονδυλίων της ΕΕ για τη διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας είναι περιορισμένη.
Οι ενέργειες των κρατών μελών συχνά υπαγορεύονταν από την ανάγκη να δαπανηθεί ο προϋπολογισμός που είχε διατεθεί αντί να βασίζονται σε αξιολόγηση της καταλληλότητας των ίδιων των έργων διαφοροποίησης. Σε ορισμένα κράτη μέλη, όταν ο διαθέσιμος προϋπολογισμός επαρκούσε, χρηματοδοτούνταν όλα τα επιλέξιμα έργα, ανεξαρτήτως της αξιολόγησής τους όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα. Αργότερα, όταν τα διαθέσιμα κονδύλια δεν επαρκούσαν, καλύτερα έργα απορρίπτονταν.
Οι δαπάνες της ΕΕ στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης για τη διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν προβλήματα των αγροτικών περιοχών, όπως η πληθυσμιακή συρρίκνωση, η έλλειψη οικονομικών ευκαιριών και η ανεργία. Παρέχεται χρηματοδότηση σε πρόσωπα και αγροτικές επιχειρήσεις για έργα που αποσκοπούν στη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης, της απασχόλησης και της βιώσιμης ανάπτυξης. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για τα εν λόγω μέτρα ήταν 5 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2007-2013, ενώ πρόσθετο ποσό 2 δισεκατομμυρίων ευρώ προήλθε από εθνικά κονδύλια των κρατών μελών. Ο έλεγχος κάλυψε, αφενός, τις αρμοδιότητες της Επιτροπής και, αφετέρου, έξι κράτη μέλη (Τσεχική Δημοκρατία, Γαλλία − Ακουιτανία, Ιταλία − Καμπανία, Πολωνία, Σουηδία (Västra Götaland) και Ηνωμένο Βασίλειο − Αγγλία (Yorkshire and Humber).
Η στόχευση στην πρωταρχική προτεραιότητα της δημιουργίας θέσεων εργασίας δεν ήταν ικανοποιητική. Οι μέθοδοι παρακολούθησης και αξιολόγησης που εφαρμόστηκαν δεν κατέστησαν δυνατή την εξακρίβωση του πραγματικού αριθμού των θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν και διατηρήθηκαν χάρη στην υλοποίηση αυτών των μέτρων. Από το ελεγχθέν δείγμα έργων προέκυψε ότι είχαν περιορισμένη επιτυχία όσον αφορά τη δημιουργία απασχόλησης.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι ελεγκτές της ΕΕ διαπίστωσαν ότι τα έργα θα είχαν υλοποιηθεί και χωρίς τη χρηματοδότηση της ΕΕ, γεγονός που αποτελεί ένδειξη αναδοποτικής χρήσης των περιορισμένων κονδυλίων της ΕΕ. Οι έλεγχοι των κρατών μελών όσον αφορά τον εύλογο χαρακτήρα των δαπανών των έργων δεν μείωσαν επαρκώς τον κίνδυνο υπερβολικών δαπανών. Ακόμη, εντοπίστηκαν παραδείγματα υπερβολικού διοικητικού φόρτου και καθυστερήσεων στις πληρωμές.
«Το γεγονός ότι τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες που ελέγχθηκαν δεν είχαν προσδιορίσει σαφώς τι επιδιώκουν να επιτύχουν δείχνει ότι η στρατηγική τους καθοδηγείται μάλλον από τη ζήτηση παρά από στόχους. Στην πράξη, αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι τεθέντες στόχοι να καλύπτουν σχεδόν κάθε είδους έργα», δήλωσε ο κύριος Jan Kinšt, το Μέλος του ΕΕΣ που είναι υπεύθυνο για την έκθεση.
Σημείωμα προς τους συντάκτες:
Οι ειδικές εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) δημοσιεύονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και παρουσιάζουν τα αποτελέσματα επιλεγμένων ελέγχων επί συγκεκριμένων τομέων του προϋπολογισμού της ΕΕ ή επί συγκεκριμένων διαχειριστικών ζητημάτων.
Στην εν λόγω ειδική έκθεση (αριθ. 06/2013), με τίτλο «Πέτυχαν τα κράτη μέλη και η Επιτροπή τη βέλτιστη σχέση κόστους/οφέλους με τα μέτρα για τη διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας;» το ΕΕΣ αξιολόγησε, αφενός, κατά πόσον τα μέτρα σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν κατά τρόπο ώστε να συμβάλουν αποτελεσματικά στην οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας και, αφετέρου, κατά πόσον επιλέχθηκαν για χρηματοδότηση τα πλέον αποτελεσματικά και αποδοτικά έργα. Επιπροσθέτως, το Συνέδριο αξιολόγησε εάν τα διαθέσιμα πληροφοριακά στοιχεία παρακολούθησης και αξιολόγησης παρείχαν εγκαίρως αξιόπιστες και πλήρεις πληροφορίες σχετικά με τα επακόλουθα των μέτρων.
Με το έλεγχο διαπιστώθηκε ότι συνολικά, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πέτυχαν σε περιορισμένο μόνον βαθμό τη βέλτιστη σχέση κόστους/οφέλους μέσω των μέτρων για τη διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας, δεδομένου ότι η στήριξη δεν διοχετευόταν συστηματικά στα έργα που είχαν τις περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουν τον σκοπό των μέτρων.
Και αυτό επειδή, πρώτον, στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης (ΠΑΑ) δεν ορίζονταν με σαφήνεια οι ανάγκες παρέμβασης και συγκεκριμένοι στόχοι, δεύτερον, τα κριτήρια επιλεξιμότητας που εγκρίθηκαν ήταν γενικά και δεν περιόριζαν τα έργα σε εκείνα που είχαν τις περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουν διαφοροποίηση και, τρίτον, τα κριτήρια επιλογής είτε δεν συνέβαλαν στην επιλογή των αποτελεσματικότερων έργων είτε δεν εφαρμόζονταν. Πολύ συχνά, και ιδίως στην αρχή της περιόδου προγραμματισμού, η επιλογή των έργων υπαγορευόταν περισσότερο από την ανάγκη να δαπανηθεί ο προϋπολογισμός που είχε διατεθεί παρά από την ποιότητα των έργων. Σε ορισμένα κράτη μέλη, όταν ο διαθέσιμος προϋπολογισμός επαρκούσε, χρηματοδοτούνταν όλα τα επιλέξιμα έργα, ανεξαρτήτως της αξιολόγησής τους.
Για τους λόγους αυτούς, το ΕΕΣ συνέστησε τα εξής:
Στα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης που καταρτίζουν, τα κράτη μέλη πρέπει να προσδιορίζουν με σαφήνεια πώς και γιατί η δημόσια παρέμβαση για επενδύσεις σε μη γεωργικές δραστηριότητες μπορεί να συμβάλει, για παράδειγμα, στην αντιμετώπιση ανεπαρκειών της αγοράς που συνδέονται με εμπόδια στην απασχόληση και την οικονομική ανάπτυξη. Επίσης, τα κράτη μέλη οφείλουν να ορίζουν συγκεκριμένους και μετρήσιμους στόχους σε σχέση με τις εν λόγω ανάγκες. Η Επιτροπή οφείλει να εγκρίνει μόνον τα ΠΑΑ που παρουσιάζουν τεκμηριωμένες και ολοκληρωμένες στρατηγικές με σαφές σκεπτικό, στα οποία καταδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο η παρέμβαση θα συμβάλλει στην επίτευξη των στρατηγικών στόχων της δημιουργίας συνθηκών οικονομικής ανάπτυξης και ευκαιριών απασχόλησης.
Τα κράτη μέλη πρέπει να καθορίζουν και να εφαρμόζουν με συνέπεια κριτήρια που διασφαλίζουν την επιλογή των πλέον αποτελεσματικών και βιώσιμων έργων σε σχέση με τους συγκεκριμένους στόχους των κρατών μελών. Η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίζει ότι τα κριτήρια αυτά εφαρμόζονται ορθά και σε κάθε περίπτωση, και όχι μόνο όταν δεν επαρκούν τα κονδύλια του προϋπολογισμού.
Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να προωθούν την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών για τον περιορισμό των κινδύνων εμφάνισης φαινομένων μη αποδοτικής δαπάνης και μετατόπισης του οφέλους. Η Επιτροπή πρέπει να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν την πρακτική της μη επιλεξιμότητας των δαπανών για επενδύσεις πριν από την ημερομηνία έγκρισης της επιχορήγησης.
Η Επιτροπή πρέπει να εξασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη διαθέτουν αποτελεσματικά συστήματα για τη διενέργεια ελέγχων σχετικά με τον εύλογο χαρακτήρα των δαπανών.
Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίσουν ότι, κατά την προσεχή περίοδο προγραμματισμού, θα συγκεντρώνονται συναφή και αξιόπιστα πληροφοριακά στοιχεία, προκειμένου να διευκολύνεται η διαχείριση και η παρακολούθηση του μέτρου και να καταδεικνύεται ο βαθμός στον οποίο η παρεχόμενη στήριξη συμβάλλει στην επίτευξη των προτεραιοτήτων της ΕΕ. Οι ειδικοί στόχοι για τη δημιουργία θέσεων εργασίας πρέπει να είναι ρεαλιστικοί και τα αριθμητικά στοιχεία για τις θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν να παρακολουθούνται με ακρίβεια. Τα μέτρα πρέπει να τυγχάνουν καλύτερης διαχείρισης καθ’ όλη την περίοδο προγραμματισμού και, ιδίως, όταν καθίσταται προφανές ότι οι ειδικοί στόχοι που έχουν τεθεί δεν πρόκειται να επιτευχθούν.
Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη μείωση του διοικητικού φόρτου και τη διασφάλιση της πραγματοποίησης των πληρωμών εντός εύλογου χρονοδιαγράμματος.
Επικοινωνία:
Aidas Palubinskas
Υπεύθυνος Τύπου του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου Τηλ. γραφείου: +352 4398 45410 Κινητό τηλέφωνο: +352 621 552224 press@eca.europa.eu www.eca.europa.eu Twitter: @EUAuditorsECA
Σχόλια